BIKKI NEWS : భారత సమాజం మద్య యుగాల నుండి ఆధునిక యుగానికి పరివర్తనం చెందుతున్న తరుణంలో సమాజంలోని మౌడ్యాలను, మూడ నమ్మకాలను పారద్రోలి నవ సమాజ నిర్మాణానికి నడుం బిగించిన అనేకమంది మహనీయులు వివిధ సమాజాలను స్థాపించారు. (socio-religious-reforms-unions-list-in-india)
సామాజిక, మత సంస్కరణల ఉద్యమాల పితామహుడు గా రాజ రామ్మోహన్ రాయ్ ని పేర్కొంటారు. పోటీ పరీక్షల నేపథ్యంలో అన్ని ముఖ్యమైన సామాజిక, మత సంస్కరణ సంఘాలు, అవి స్థాపించిన సంవత్సరం, స్థాపకుల పేరు, స్థాపించిన ప్రదేశాల గురించి క్లుప్తంగా నేర్చుకుందాం…
| సమాజం పేరు సంవత్సరం | స్థాపకుల పేరు | ప్రదేశం |
| ఆత్మీయ సభ (1815) | రాజ రామ్మోహన్ రాయ్ | కలకత్తా |
| బ్రహ్మ సమాజం (1828) | రాజ రామ్మోహన్ రాయ్ | కలకత్తా |
| ధర్మ సభ (1829) | రాధకాంత్ దేవ్ | కలకత్తా |
| తత్వబోధిని సభ (1839) | దేవేంద్రనాథ్ ఠాగోర్ | కలకత్తా |
| మనయ్ ధర్మ సభ (1844) | నేతాజీ దుర్గరామ్ మంచరామ్ | సూరత్ |
| పరమహంస మందిర్ (1849) | దడోబా పాండురంగ | బొంబాయి |
| రాధస్వామి సత్సంగ్ (1861) | తులసీరామ్ | ఆగ్రా |
| బ్రహ్మ సమాజం ఆఫ్ ఇండియా (1866) | కేశుభా సుందర్ సేన్ | కలకత్తా |
| దార్ – ఉల్ – ఉలూమ్ (1866) | మహ్మద్ ఖాసిం నన్తోవి, రషీద్ ఆహ్మద్ గంగోయ్, అబిద్ హుస్సేన్ | దియోబాండ్ (UP) |
| ప్రార్దన సమాజం (1867) | డా. ఆత్మరామ్ పాండురంగ | బొంబాయి |
| ఆర్య సమాజం (1875) | స్వామి దయానంద | బొంబాయి |
| థియోసోఫికల్ సొసైటీ (1875) | హెలినా పెట్రోవన్ బ్లెవట్‌స్కీ, కలోనిల్ హెన్రీ స్టీల్ ఆల్కాట్, విలియం ఖాన్ జడ్గే | న్యూయార్క్ సిటీ |
| సదారం బ్రహ్మ సమాజం (1878) | ఆనంద్ మోహన్ బోస్, సిబ్ చంద్రదేవ్, ఉమేష్ చంద్రదత్త | కలకత్తా |
| డెక్కన్ ఎడ్యుకేషన్ సొసైటీ (1884) | బాలగంగాధర్ తిలక్ , విష్ణుశాస్ర్తి చిపులాంకర్, గోపాల్ గణేష్ అగార్కర్ | పూణే |
| మహ్మదన్ ఎడ్యుకేషన్ సంఘం (1886) | సయ్యద్ ఆహ్మద్ ఖాన్ | ఆలీఘర్ |
| దేవ సమాజం (1887) | శివ నారాయణ్ ఆగ్నిహోత్రి | లాహోర్ |
| రామకృష్ణ మిషన్ (1897) | స్వామి వివేకానంద | బేలూర్ |
| సర్వెంట్స్ ఆఫ్ ఇండియా (1905) | గోపాల కృష్ణ గోఖలే | పూణే |
| సేవా సదన్ సొసైటీ (1909) | రాంబాయ్ రణడే | పూణే |
| సోషల్ సర్వీస్ లీగ్ (1911) | నారాయణ్ మల్హర్ జోషి | బొంబాయి |
